ΑΠΟΨΕΙΣ-ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ - Τα τελευταία νεά & ειδήσεις

Του Raúl Zibechi Για να πολλαπλασιαστούν, να διαδοθούν και να εξαπλωθούν οι ιοί που προκαλούν τόσο φόβο, χρειάζονται τις κατάλληλες συνθήκες. Αυτό διδάσκει η κοινωνική ιστορία της ιατρικής εδώ και αιώνες. Στην εποχή μας, οι συνθήκες αυτές δημιουργήθηκαν από ένα κυρίαρχο σύστημα ελεύθερο να εξυπηρετεί μόνο έναν Κύριο: το χρήμα (και την ακόρεστη συσσώρευσή του). Για αυτόν τον λόγο, τα δάση έχουν καταστραφεί και οι οικότοποι έχουν λεηλατηθεί, μέχρι του σημείου να διαταραχθούν οι ισορροπίες του οικοσυστήματος. Και για τον λόγο αυτόν, επίσης, εξακολουθεί να τροφοδοτείται μια οικονομία που παράγει τεράστιες αλλαγές στο κλίμα. Η επιδημία που τρομοκρατεί τον κόσμο, λένε στα Ηνωμένα Έθνη, είναι μια αντανάκλαση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Για τον ίδιο λόγο που αναφέρθηκε παραπάνω, οι ιταλικές κυβερνήσεις έχουν περικόψει δεκάδες δισεκατομμύρια από τις δημόσιες δαπάνες για την υγεία μας και, μόλις πριν από ένα μήνα, όταν ο ιός ήταν μόνο Κινέζος, η Ισπανία έστειλε σπίτι τους 18.000 εργαζόμενους στο χώρο της υγείας. Σήμερα, μας ζητείται να αναστείλουμε κάθε δικαίωμα και κάθε κοινωνική σχέση μέχρι και την απομόνωση των σωμάτων. Θα ήταν υπερβολικό να απαιτήσουμε, δεδομένου ότι δεν μπορούμε πλέον ούτε να βγούμε από το σπίτι, να πάψουμε να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας για ζωή στην αστάθεια των αγορών και η υγεία όλων, όλων κυριολεκτικά, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων και των κρατουμένων, να γίνει πιο σημαντική από τη συσσώρευση χρήματος; Αν, στ’ αλήθεια, η Ιταλία έχει περικόψει τουλάχιστον 37 δισεκατομμύρια από τις δημόσιες δαπάνες για την υγεία μας, ας αρχίσει να σκέφτεται πως πρέπει να επενδύσει 74, γιατί δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι αυτή τη θανατηφόρα κρίση, αργά ή γρήγορα, θα την ακολουθήσουν και αρκετές άλλες. Πρέπει, τώρα πια, να είναι προφανές από πού θα πρέπει να πάρει…

Τώρα που όλοι μιλούν πάλι για μια πιθανή επιδημία, για τον κορονοϊό, ας θυμηθούμε ένα σύντομο κείμενο του Ζαν Μποντριγιάρ, δημοσιευμένο στην εφημερίδα Libération στο φύλλο με ημερομηνία 1/6/1987. Ο ίδιος αναρωτιόταν αν το AIDS, οι ηλεκτρονικές επιθέσεις, η τρομοκρατία αποτελούν επιδημίες ή προφυλάξεις. Για τον Μποντριγιάρ, η τρομοκρατία, οι ηλεκτρονικοί ιοί, οι βιολογικές λοιμώξεις είναι επιδημικές παθολογίες που βάλλουν ένα υπερ-προστατευτικό σύστημα που έχει ενσωματώσει τα πάντα. AIDS, ψηφιακοί ιοί, τρομοκρατία… Η επιδημική ασθένεια εμφανίζεται όταν ένα σώμα, σύστημα ή δίκτυο αποβάλλει όλα τα αρνητικά στοιχεία του και γίνεται ένας συνδυασμός από απλά στοιχεία. Υπό αυτή την έννοια, η επιδημικότητα μοιάζει πολύ με το φράκταλ και το ψηφιακό. Aυτό οφείλεται στο ότι οι υπολογιστές και οι ηλεκτρονικές συσκευές αποτελούν πλέον αφαιρέσεις / εικονικές μηχανές / μη-σώματα, όπου οι ιοί οργιάζουν ανεξέλεγκτα (είναι πολύ πιο ευάλωτα συστήματα από τις παραδοσιακές μηχανικές συσκευές). Οφείλεται στο ότι το ίδιο το σώμα έχει γίνει ένα μη-σώμα, μια ηλεκτρονική, ψηφιακή μηχανή η οποία κατακτάται από τον ιό. Η τωρινή παθολογία του σώματος βρίσκεται πλέον πέρα από τις δυνάμεις της συμβατικής ιατρικής. Επηρεάζει το σώμα όχι σαν φόρμα αλλά σαν φόρμουλα. Το σώμα που βάλλεται από καρκίνο είναι ένα σώμα που έχει πέσει θύμα αναστάτωσης της γενετικής του φόρμουλας. Το σώμα που νοσεί από AIDS είναι ένα σώμα με ζημίες και βλάβες στο ανοσοποιητικό του σύστημα· στο σύστημα ελέγχου και αντισωμάτων του. Αυτές οι νέες παθολογίες είναι οι ασθένειες που βάλλουν ένα κωδικοποιημένο σώμα, πρό-τυπο. Είναι ασθένειες του κώδικα και του προ-τύπου. Το ανθρώπινο ον, ιδωμένο ως ηλεκτρονική κυβερνο-μηχανή, μετατρέπεται σε ιδανικό οικοδεσπότη για ιούς και επιδημικές ασθένειες, με τον ίδιο τρόπο που οι υπολογιστές παρέχουν ένα ιδανικό περιβάλλον για τους ηλεκτρονικούς ιούς. Εδώ και πάλι, δεν…

Της Lily Kuo από το Χονγκ Κονγκ για την Guardian Τους τελευταίους δύο μήνες, οι Κινέζοι πολίτες χρειάστηκε να προσαρμοστούν σε ένα νέο επίπεδο κρατικής εισβολής στις ζωές τους. Για να εισέλθει κάποιος στην πολυκατοικία ή στον χώρο εργασίας του, απαιτείται η σάρωση ενός κωδικού QR, η καταγραφή του ονόματος και του αριθμού ταυτότητάς του, της θερμοκρασίας του και του πρόσφατου ταξιδιωτικού ιστορικού του. Οι χειριστές των τηλεπικοινωνιών παρακολουθούν τις κινήσεις των ανθρώπων, ενώ οι πλατφόρμες κοινωνικών μέσων όπως η WeChat και η Weibo διαθέτουν ανοιχτές τηλεφωνικές γραμμές για να καταδίδει ο καθένας τους άλλους που μπορεί να έχουν αρρωστήσει. Ορισμένες πόλεις προσφέρουν ανταμοιβές για την κατάδοση των άρρωστων γειτόνων. Οι κινεζικές εταιρίες εν τω μεταξύ βγάζουν τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου που μπορεί να ανιχνεύσει αυξημένες θερμοκρασίες μέσα στο πλήθος ή να εντοπίσει πολίτες που δεν φέρουν μάσκα προσώπου. Μια σειρά εφαρμογών χρησιμοποιούν τις προσωπικές πληροφορίες για την υγεία των πολιτών προκειμένου να προειδοποιήσουν τους άλλους για την εγγύτητά τους με τους μολυσμένους ασθενείς ή για το αν βρέθηκαν σε στενή επαφή μαζί τους. Οι κρατικές αρχές, εκτός από το σφράγισμα ολόκληρων πόλεων, έχουν εφαρμόσει μια μυριάδα μέτρων ασφαλείας στο όνομα του περιορισμού της επιδημίας του κορωνοϊού. Από τους κορυφαίους αξιωματούχους μέχρι τους εργαζόμενους στις τοπικές κοινότητες, εκείνοι που επιβάλλουν τους κανόνες επαναλαμβάνουν την ίδια επωδό: αυτή είναι μια έκτακτη περίοδος feichang shiqi, η οποία απαιτεί έκτακτα μέτρα. Καθώς ο αριθμός των νέων μολύνσεων στην Κίνα πέφτει, έχοντας μολύνει περισσότερους από 80.000 και σκοτώσει περισσότερους από 3.000, οι κάτοικοι και οι παρατηρητές αναρωτιούνται πόσα από αυτά τα νέα μέτρα ήρθαν για να μείνουν. Δεν ξέρω τι θα συμβεί όταν τελειώσει η επιδημία. Δεν τολμώ να το φανταστώ, δήλωσε η Chen Weiyu,…

Του E.G. Smith, δημοσίευση στο Institute for Social Ecology Οι πανδημίες είναι οικολογικά ζητήματα. Οι ιογενείς επιδημίες εμφανίζονται συχνά στη διασταύρωση ανάμεσα στην ανθρώπινη κοινωνία με την άγρια ζωή, και της σχέσης κυριαρχίας που έχει η πρώτη με την τελευταία. Σήμερα, είναι αδύνατον να δώσουμε προσοχή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης χωρίς να ακούσουμε για τον κορονοϊό. Οπουδήποτε και να κοιτάξουμε, ακούμε ιστορίες αποθέματος χαρτιού υγείας και προϊόντων απολύμανσης, μιλάμε για την καραντίνα και τον φόβο της ασθένειας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπάρχουν, πλέον, περισσότερες από 118.000 περιπτώσεις σε 114 χώρες και 4.291 άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους. Ο ιός έχει, επίσης, γίνει ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι άνθρωποι κινεζικής και της ανατολικής ασιατικής εθνικότητας υφίστανται ρατσιστικές διακρίσεις και ξενοφοβία· τα ανοσοκατασταλμένα άτομα αφήνονται να ανησυχούν για την ασφάλειά τους· οι ανθρώποι της εργατικής τάξης διαπιστώνουν εκ νέου την πλήρη έλλειψη συστημάτων υποστήριξης για τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, ενώ πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη σοβαρότητα της τρέχουσας κατάστασης, είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε πώς προέκυψε η τρέχουσα κρίση και πώς μπορεί να προληφθεί η εξάπλωσή της. Οι κορονοϊοί είναι ζωονοσογόνοι, δηλαδή μεταδίδονται μεταξύ ζώων και ανθρώπων. Το σημερινό ξέσπασμα πιστεύεται ότι έχει την προέλευσή του στην κινεζική πόλη Wuhan, όπου θεωρείται πως οι πρώτες περιπτώσεις αυτού του ιού συνδέονται με την αγορά χονδρικής Huanan Seafood. Δεν είναι σαφές ακριβώς από ποιο άγριο πλάσμα μπορεί να προήλθε ο ιός, αλλά αυτό το ερώτημα αποκρύπτει μια από τις ρίζες της αυξανόμενης ευπάθειάς μας στις πανδημίες: την απώλεια των οικοτόπων. Ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε από το The Nation μάς λέει πώς από το 1940 εκατοντάδες μικρόβια έχουν εξελιχθεί σε νέες περιοχές όπου δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ πριν. Η πλειονότητά τους προέρχεται από…

Του Αλέξανδρου Σχισμένου Βρισκόμαστε σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση παγκόσμιας ομηρίας και περιορισμού, σε μια παγκόσμια κοινή χρονικότητα, στον χρόνο της πανδημίας, της οποίας η διάρκεια είναι ουσιαστικά άγνωστη. Μία σειρά περιοριστικών μέτρων, που ποικίλλουν από χώρα σε χώρα, έχει ενώσει τον πλανήτη σε μια πρωτοφανή οικιακή οικονομία. Η ποικιλία των μέτρων πρόληψης από χώρα σε χώρα μοιάζει να επιτείνει τα εθνικά σύνορα και να επιβεβαιώνει τη δικαιοδοσία του έθνους-κράτους· συγχρόνως, η εξάπλωση του ιού ακυρώνει ουσιαστικά τα εθνικά σύνορα και κλονίζει τη δικαιοδοσία του έθνους-κράτους, τονίζοντας τις αδυναμίες του. Το νεοφιλελεύθερο δόγμα της ιδιωτικής οικονομίας δέχεται ισχυρά πλήγματα καθώς οι κυβερνήσεις στρέφονται προς τις δομές δημόσιας υγείας, που είναι οι μόνες ικανές, λόγω του χαρακτήρα της εκθετικής εξάπλωσης, να περιορίσουν την επιδημία· συγχρόνως, αποκαλύπτονται οι συνέπειες της αρπακτικής νεοφιλελεύθερης πολιτικής, καθώς γίνονται ορατά τα μεγάλα κενά και οι ελλείψεις που προκάλεσαν οι περικοπές στη δημόσια υγεία. Πρέπει να συμφωνήσουμε ότι όλοι, κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμοί και κοινωνίες, βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή σε μια στάση αναμονής και αμηχανίας μπροστά σε ένα άγνωστο, καινούργιο φυσικό φαινόμενο. Όλοι κατανοούμε αυτή την ερεβώδη νέα πραγματικότητα. Όλοι; Όχι. Εκτός από τους Ελληνορθόδοξους ιερείς και τον Αγκάμπεν. Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία δεν αντιτίθεται στη λογική των μέτρων, αλλά ζητεί να θέσει εαυτήν και τις τελετουργίες της εκτός λογικής, στη σφαίρα του ιερού. Οι παπάδες επαναλαμβάνουν την βλακεία πως  2000 χρόνια δεν αρρώστησε κανείς από τη Θεία Κοινωνία για να δικαιολογήσουν την συνέχιση της μαζικής θείας μετάληψης. Εμείς, αρκεί να θυμηθούμε την Πανώλη του Ιουστινιανού, 541-542 μ.Χ. που εξόντωσε το 40% του πληθυσμού της Βασιλεύουσας και 25 εκατομμύρια θύματα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η δογματική προσέγγιση της θρησκείας, που προσωποποιεί την οντολογική Άβυσσο του αγνώστου άπαξ, μετατρέπεται…

Χρήστος Καραγιαννάκης Ήδη τόσες μέρες κλεισμένοι σπίτι και όλη τη μέρα διαβάζουμε και ανακυκλώνουμε ειδήσεις για τον κορωνοϊό, το μεταναστευτικό, την εκμετάλλευση εργαζομένων εν μέσω κορωνοϊού και είμαστε αντιμέτωποι με μια συνθήκη που πραγματικά δεν ξέρουμε πώς να αντιδράσουμε, εγκλωβισμένοι ανάμεσα στις επιλογές της αντίδρασης για να βοηθήσουμε όσους το έχουν ανάγκη και της απομόνωσης για να προφυλάξουμε τους συνανθρώπους μας. Σκεφτόμουν τόσες μέρες εάν μπορεί να βρεθεί κάτι θετικό, να το μοιραστούμε και να αντλήσουμε χαρά απ’ αυτό. Αυτό μου συνέβη σήμερα μ’ αυτή την είδηση: την Ιταλία, η οποία την 3η μέρα καραντίνας, έχει γεμίσει με ζώα που βγήκαν και οικειοποιούνται τις πόλεις. Πάπιες στα συντριβάνια της Ιταλίας, αγριογούρουνα σε ιταλική πόλη, δελφίνια στα λιμάνια της Σαρδηνίας και καθαρά νερά στα κανάλια της Βενετίας. Για μένα κάπως έτσι φαντάζει ο πολυπόθητος θάνατος του υποκειμένου στον Νίτσε, αυτός που τόσο πολύ επηρέασε τη μεταγενέστερη σκέψη. Δεν πρόκειται για μια έννοια μισάνθρωπη, το ακριβώς αντίθετο, φέρνει τον άνθρωπο στη θέση του, αυτή που έχει ξεχάσει εδώ και αιώνες, ως ένα μέρος που συμβιώνει, αλληλεπιδρά και εξαρτάται απ’ τη φύση. Ο άνθρωπος πεθαίνει, η φύση αναγεννιέται. Όταν ο Νίτσε μίλαγε για τον θάνατο του υποκειμένου δεν φανταζόταν γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, μετανάστες στοιβαγμένους σε κοντέινερ σαν γυμνές υπάρξεις ή ιούς που σκοτώνουν τους αδύναμους. Αντιθέτως, μέσα απ’ τα λόγια του Ζαρατούστρα μπορούμε να φανταστούμε την ανάδυση μιας post-human εποχής, όπου ο άνθρωπος γκρεμίζεται απ’ τον θρόνο που μόνος του έφτιαξε και συνειδητοποιεί την ισότιμη σχέση του με το περιβάλλον γύρω του. Για να είμαστε ξεκάθαροι, δεν χρειάζεται να πεθάνει ο ίδιος ο άνθρωπος, αρκεί να πεθάνει το αφήγημα του κυρίαρχου ανθρώπου και του παντοδύναμου υποκειμένου που λεηλατεί τη γη και τη φύση…